Thịt trâu gác bếp

Thịt trâu gác bếp là món ăn đặc sản của vùng Tây Bắc, thường được dùng để thiết đãi khách quý. Những chú trâu được chăn nuôi tự nhiên trên đồi núi, có chất lượng thịt thơm, tỷ lệ mỡ và thịt cân đối sẽ được lựa chọn để chế biến món thịt trâu gác bếp.

Món thịt này được chế biến từ bắp thịt không có gân, lược bỏ các thịt thừa bèo nhèo từ trâu nuôi thả rông trên các vùng núi của Tây Bắc. Thịt được lóc và thái dọc theo thớ thịt thành các miếng dạng con chì.

Sau khi sơ chế sạch, thịt trâu được tẩm ướp theo công thức gia truyền riêng, thường sẽ gồm muối, tiêu, hạt dổi, mắc khén, tỏi, ớt, gừng thơn đặc trưng của người dân tộc vùng núi Tây Bắc.

Khi thịt đã thấm đều gia vị, người đầu bếp sẽ treo thịt trên ngọn lửa để sức nóng của lửa và khói từ than củi làm chín đều miếng thịt. Khi thịt săn lại là có thể ăn được. Khi thành phẩm, thịt trâu gác bếp sẽ có mùi khói thơm nhẹ nhưng không gây khó chịu.

Món thịt trâu gác bếp được chế biến tự nhiên và theo các kỹ thuật gia truyền, không sử dụng chất bảo quản nhưng rất thơm ngon và có thể dự trữ ăn dần được trong khoảng thời gian dài.

Đây là món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng Tây Bắc mà bất kỳ ai có cơ hội đều không nên bỏ qua.

Tây Bắc gồm 6 tỉnh: Sơn La, Hòa Bình, Cao Bằng, Lai Châu, Lào Cai và Điện Biên. Tại đây đều có món trâu khô ngon nhưng được yêu thích nhất là thịt trâu gác bếp ở 3 nơi là Sapa (Lào Cai), Sơn La và Điện Biên, trong đó trâu khô Sơn La và Điện Biên là đặc biệt hơn cả, mùi vị đặc trưng không nơi nào có, rất ngọt vị và đậm đà khó quên.

Cách ăn thịt trâu gác bếp

Sử dụng trâu gác bếp cần phải biết cách chế biến. Chế biến không đúng sẽ làm giảm hương vị của thịt trâu khô, hoặc có thể làm mất mùi vị của nó. Cơ bản là có 04 cách ăn trâu gác bếp như sau:

• Hấp cách thủy: Cho vào chõ hấp cách thủy, khi thịt mềm ra là ăn được
• Nướng than hoa: Cho miếng trâu vào vỉ, nướng nóng đều như nướng mực.
• Vùi tro bếp củi: Ném miếng trâu vào tro nóng bếp, vùi kín cho nóng đều
• Quay lò vi sóng: Nhúng trâu khô qua nước, quay lò mặc định tối đa 2 phút

Hấp cách thủy là cách làm ngon nhất, miếng trâu khô sẽ mềm và tươi trở lại, vị dai nhè nhẹ và rất ngọt. Thời gian đun sôi cách thủy khoảng 8 phút với 500g (nửa cân), nhiều miếng trâu gác bếp hơn thì căn thêm thời gian. Hấp xong mang ra để nguội, rồi dùng vật nặng (như chày) đập bẹt, xé sợi và thưởng thức (như ăn mực khô).

Trước khi hấp miếng trâu khô, có thể nhúng toàn bộ qua nước đun sôi để nguội (nước lạnh) rồi cho vào hấp. Khi hấp nên trở miếng cho đều hai mặt. Để thịt nguội rồi mới đập bẹt nhé, đập khi đang nóng sẽ làm nát thớ thịt trâu.

Quan trọng: Nên dùng vật nặng (như chày, tay đòn) đập bẹt miếng thịt trâu khô mới ăn được, trâu xịn thì càng đập càng tơi chứ không bị nát. Động tác đập như đánh rơi ấy, lực mạnh, nghe nó bèn bẹt mới ổn..

Lưu ý khi sử dụng

Cách ăn trâu gác bếp khá cầu kỳ, lưu ý làm đúng các bước trên mới thưởng thức đúng vị trâu khô. Nhiều khách hàng mua về rồi xe nhỏ sử dụng ngay sau đó phản ánh rằng trâu quá cứng, quá khó ăn và chả có vị gì? Món đặc sản mà, nó đặc biệt nên cách ăn cũng đặc biệt. Món này xưa là quà đãi khách của Vua mèo Vương Chí Sình đấy các bác ạ.

Sử dụng trâu gác bếp cần hấp cách thủy sẽ làm thịt ngọt, từng thớ sẽ mềm ra và mùi mắc khén dậy lên kích thích vị giác. Về gia vị chấm thì chúng tôi thấy chấm với tương ớt xay là ngon nhất, chấm muối chẩm chéo theo vị truyền thống cũng được nhưng không phù hợp nhiều người, khó ăn.

Chẩm chéo (hay Chẳm chéo) là gia vị vùng Tây Bắc, gồm: Ớt tươi nướng, Muối hạt to rang cán nhỏ, Mắc khén, Tỏi, Hạt dổi, Gừng, Húng lủi, Rau thơm, Mùi tàu, Sả. Chẩm chéo khi dùng vắt thêm ít chanh hoặc quất làm ướt sẽ ngon hơn.

Cách làm thịt trâu gác bếp của người Tây Bắc

Để làm thịt trâu khô gác bếp thì xưa chỉ đơn giản là: xiên vào và gác nó lên trạn bếp củi! Nhưng gần đây, các gia vị đặc biệt của Tây Bắc khiến món ăn này phổ biến hơn rất nhiều. Sơ qua thì công thức làm thịt trâu gác bếp như sau:

1. Chọn thịt trâu tươi

Thịt trâu gác bếp có ngon hay không đều nhờ vào sự kết hợp giữa kinh nghiệm chọn thịt trâu, chế biến và các loại gia vị tự nhiên vốn có của núi rừng Tây Bắc. Thịt trâu được chọn lựa rất kỹ từ những chú trâu rừng được nuôi thả tự nhiên, ăn cỏ và sống ở rừng, nên thịt trâu sẽ rất săn chắc, ăn ngọt thịt và giàu dinh dưỡng.

Loại trâu tươi để làm gác bếp là: phần thịt thăn nạc hoặc bắp trâu, tuyệt đối không chứa gân hoặc mỡ. Thái thịt trâu theo thớ dọc thành từng miếng có chiều dài khoảng 20 cm và bề dày khoảng 5 cm, sau đó dần lại thịt cho mềm.

2. Tẩm ướp gia vị

Gia vị để trộn tẩm ướp cùng cũng được lựa chọn rất kỹ. Tất cả các gia vị đều được lựa chọn khắc khe với tỷ lệ vừa phải gừng, ớt, mắc khén, cho tới những loại gia vị chuyên dùng khác.

Nướng ớt khô cho đến khi thơm rồi cho vào cối cùng với tỏi, gừng, sả, mắc khén, muối, đường giã nhuyễn hoặc băm nhỏ, sau đó trộn đều thành hỗn hợp gia vị hơi sệt.

Trâu gác bếp chuẩn vị Tây Bắc không dùng Hạt tiêu mà thay bằng hạt Mắc khén, hạt Dổi rừng.

Đem hỗn hợp gia vị vừa làm sát lên thịt trâu, cho thêm một ít muối, đường, bột ngọt rồi tiến hành trộn đều các nguyên liệu với nhau để ướp khoảng 3 tiếng cho thịt trâu ngấm đều gia vị.

Lưu ý: Mắc khén và Hạt dổi nếu cho nhiều sẽ bị đắng: 1kg thịt trâu dùng tối đa 3 thìa cafe Mắc khén thôi.

3. Gác bếp sấy khô

Sấy khô là bước quan trọng nhất, quyết định sự thành bại của món trâu gác bếp này. Để trâu khô ngon thì cần đặc biệt lưu ý khi gác bếp. Đây là cách làm tổng hợp từ một số nơi của người dân tộc thiểu số Tây Bắc, thêm với kinh nghiệm từ chúng tôi:

• Dải trâu tẩm ướp lên dàn tre hoặc cây mần tứa (cây nướng dồi chó)
• Nên để trâu miếng đặt nằm, không nên treo dọc (bị khô nước)
• Khoảng cách vừa phải tầm 60-70cm, gần bị khô, xa thì lâu.
• Dải lá chuối tươi lên trên để ủ độ nóng, cho ít ngải cứu vào giữa.
• Gỗ đốt lấy than hoa là gỗ to, chắc luôn âm ỉ cháy tạo khói đều
• Tuyệt đối không để lên ngọn lửa, chỉ sấy bằng than hoa thôi!
• Liên tục kiểm tra độ nóng, lật miếng trâu nếu thấy khô mặt
• Thời gian trung bình làm thương phẩm từ 9-12 tiếng
• Bước cuối: Cho thịt đã sấy khô vào chõ hấp cách thủy (cho chín đều)

Để tạo khói bếp đều, nên để than hoa hồng vừa phải (không nên có gió) và quan trọng: Dùng cây ngải cứu (cả thân và lá) ủ lên trên than hoa. Vừa tạo khói nhiều, vừa thêm mùi vị ngải cứu thơm nhẹ vào miếng trâu khô – bí quyết làm nên tuyệt tác ẩm thực này!

Chuẩn cách làm của người Thái Đen là: Thịt sau tẩm ướp sẽ đem đi phơi nắng cho héo, khi miếng thịt co lại mới bắt đầu đem gác bếp ủ khói. Cũng tùy mùa, thường bà con làm trâu gác bếp vào mùa nắng, để mùa mưa có cái mà ăn (mùa mưa không đi săn bắt được). Ngày nay làm trâu khô thương phẩm, ta bỏ qua bước phơi nắng này cho nhanh để có hàng bán 🙂

Lời kết

Trâu gác bếp là món ăn truyền thống của người Thái Đen, nay đã là đặc sản và phổ biến khắp cả nước. Thường vào dịp Tết Nguyên Đán hoặc các lễ hội người ta mang biếu nhau là nhiều.

Trong những ngày mọi người quây quần cùng nhau, ngồi lai rai vài miếng thịt trâu gác bếp cùng chút tửu cay nồng để cảm nhận mùi khói lan toả khắp miệng, vị ngọt từ thịt tự nhiên khiến ai cũng thích mê.

Với các thông tin chi tiết trên, hy vọng các bác đã có cái nhìn đúng nhất về thịt trâu khô gác bếp hiện nay. Nếu cần sản phẩm, liên hệ bên em nhé. Đặc sản rừng bên em cung cấp số lượng lớn, cơ sở sản xuất tại Điện Biên chính gốc, phân phối hàng toàn quốc với giá thành và chất lượng đảm bảo nhất. Vận chuyển toàn quốc và miễn phí vận chuyển khi mua số lượng lớn.